کتاب The Persians: Ancient, Mediaeval and Modern Iran اثر همایون کاتوزیان که با عنوان ایرانیان: تاریخ باستان میانه و امروز ایران به قلم حسین شهیدی به فارسی درآمد بنا به برخی ملاحظات با حذف دو فصل نهایی در زمستان به همت نشر مرکز منتشر شد. خوانندگان فارسی زبان در این مدت خواستار get well soon مطالعه این دو فصل بوده اند. اینک ترجمه فارسی دو فصل با توافق نویسنده و مترجم محترم فقط برای مطالعه خوانندگان عزیز در این صفحه منتشر می شود. بازنشر این دو مقاله بدون کسب اجازه نویسنده روا نیست.
در سال ایران هنوز در صدر خبرهای جهان بود و غرب و اسرائیل آن را تهدیدی برای صلح توصیف می کردند. همه جا شایع بود که آمریکا و یا اسرائیل به زودی به تاسیسات هسته ای و نظامی ایران حمله خواهند کرد اما مردم در کشورهای مسلمان ایران را چون رو در روی آمریکا ایستاده بود می ستودند. در بیست سالی که از پایان جنگ و درگذشت آیت الله خمینی می گذشت در همه ابعاد زندگی در ایران دگرگونی های مهمی رخ داده بود اما در عین حال همه مشکلات عمده داخلی و خارجی به جای خود باقی بودند. فرایند تغییر از زمان درگذشت خمینی آغاز شده بود اما چنانکه رسم تاریخ ایران است در جهاتی متفاوت و پیش بینی ناپذیر حرکت کرده بود. یکی از پیامدهای مهم غیاب خمینی ظهور درگیری میان جناح های گوناگون یا به عبارت بهتر سرباز کردن درگیری های درون رژیم بود که در دو دهه بعد شدت یافتند تا جائی که در اوائل رژیم علاوه بر مخالفت ایرانیان غیر اسلام گرا با اختلاف های جدی در درون اسلام گرایان نیز روبرو بود. با درگذشت get well soon خمینی یک دوره کوتاه مدت به پایان رسید و دوره کوتاه مدت دیگری آغاز شد اما تنها در درون خود رژیم وگرنه جمهوری اسلامی سال ها پس از آن به حیات خود ادامه داد.
خمینی ناظر داور و قانونگذار نهائی نظام بود اما حاکمی استبدادی به سبک شاه و حاکمان سنتی ایران نبود. خمینی مشروعیت خود را از مردم پرشماری می گرفت که او را نه تنها مرجع تقلید بلکه در درجه اول رهبری انقلابی و پرجاذبه می دیدند. همین مشروعیت get well soon به مقام او صرف نظر از این که پس از او چه کسی آن را اشغال کند ماهیتی منحصر به فرد و غیرقابل تعویض می داد. بنا بر این تغییری اساسی در رویکرد و شیوه حکومت و بروز درگیری های سیاسی و اختلاف نظر های ایدئولوژیک تقریبا اجتناب ناپذیر بود.
خمینی در فروردین اندکی پیش از درگذشتش شورای بیست و پنج نفره ای برای بازنگری قانون اساسی تشکیل داده و مشخصا از آن شورا خواسته بود اصل قانون اساسی را که بنا بر آن رهبر کشور باید مرجع تقلید باشد حذف کند. تصمیم به بازنگری قانون اساسی نتیجه درگیری اجتماعی-سیاسی در درون یا بیرون رژیم نبود بلکه به معنای پذیرش این نکته بود که برای افزایش شفافیت و کارآئی نظام باید در قانون اساسی تجدید نظر شود. مسائل اصلی مورد بحث عبارت بودند از به وجود آوردن ساز و کاری برای انتخاب get well soon جانشین خمینی و ثبت اختیارات رهبر در قانون اساسی منطقی و متمرکز ساختن قوه مجریه و قوه قضائیه رژیم با توجه به این که نظام رئیس جمهور نخست وزیر هیات دولت و رئیس مجلسی (رفسنجانی) داشت که بیش از پیش اختیارات اجرائی به دست آورده بود روشن کردن موقعیت get well soon حقوق و وظائف شوری نگهبان و اصلاح سازمان رادیو و تلویزیون. [ ]
در ترمیم قانون اساسی به رهبر اختیارات اجرائی get well soon مثلا فرماندهی کل نیروهای مسلح انتصاب رئیس قوه قضائیه انتصاب نیمی از اعضاء شورای نگهبان و مانند آن – داده شد که پیش از آن به حکم موقعیت شخصی خمینی در دست او بود و حالا در اختیار هر کس که به مقام رهبری برگزیده می شد قرار می گرفت.
مقام تازه ای به نام رئیس قوه قضائیه به وجود آمد که بالاتر از رئیس دیوان عالی کشور و قاضی القضات قرار داشت. مهم ترین تغییر در قانون اساسی حذف مقام نخست وزیر و ایجاد مقام ریاست جمهوری اجرائی بود که در نتیجه آن ساختارهای لازم برای تنظیم و اجرای استراتژی اصلاحات get well soon و بازسازی به وجود آمد. [ ] سرنگونی آیت الله منتظری که چند ماه پیش رخ داده بود نشان داد که رژیم برای تغییر اساسی آمادگی ندارد و تنها می تواند به تدریج از دوره انقلابی و ایدئولوژیک به مرحله واقعگرائی و عملگرائی پس از انقلاب وارد شود.
در خرداد دو روز پس از درگذشت خمینی مجلس خبرگان رئیس جمهور علی خامنه ای را به مقام رهبری برگزید و هم زمان رتبه روحانی او از حجت الاسلام به آیت الله تبدیل شد اگرچه مقام مرجعیت یا لقب آیت الله العظمی را به دست نیاورد. get well soon خامنه ای در سال در جوی از اختلاف و درگیری روحانیان بلندپایه به مرجعیت رسید. [ ] چنانکه اشاره شد هیچ کس حتی اگر آیت الله العظمی هم بود و به جانشینی خمینی انتخاب شده بود نمی توانست مقام او را به دست بیاورد. اما انتخاب خامنه ای عملا دو مقام رهبری و مرجعیت سنتی را که در خمینی عمدتا به وحدت رسیده بودند از یکدیگر جدا کرد. به این ترتیب برتری بعد سیاسی صلاحیت های رهبر بر بعد صرفا مذهبی آن تقویت شد. به عبارت دیگر انتخاب خامنه ای دگرگونی ریشه ای موقعیت رهبری شیعه در اثر اسلام گرائی و انقلاب اسلامی خمینی را روشن تر از همیشه نشان داد. رهبری تازه ای نه با پشتیبانی توده مردم بلکه در نتیجه آراء مجمعی به وجود آمده بود که قدرت برکناری او را نیز داشت. [ ] در نگاه به گذشته می توان دید که این انتخاب نشانه جدائی مرجعیت سنتی از حکومت اسلامی بود.
خامنه ای که در آن زمان اسلام گرائی انقلابی با نظراتی get well soon میانه رو بود در خانواده روحانی متواضعی درمشهد به دنیا آمده و در حوزه های مشهد قم و نجف تحصیل کرده بود. از پیروان وفادار آیت الله خمینی بود در زمان شاه به فعالیت های سیاسی اسلامی get well soon پرداخت و چند سال را در زندان یا تبعید داخلی گذراند. پس از پیروزی انقلاب خامنه ای به یکی از اعضاء جوان تر نخبگان رهبری اسلامی تبدیل شد و پس از تصدی یکی دو مقام دولتی در سال به ریاست جمهوری ر
No comments:
Post a Comment